Met een MPvE zorg je er vroeg in het planproces voor dat je nadenkt over toekomstbestendige mobiliteit in gebiedsontwikkelingen. Sinds het uitbrengen van onze eerste leidraad gebiedsontwikkeling en Smart Mobility in 2019 zijn er al meer dan tien Mobiliteitsprogramma’s van Eisen (MPvE’s) opgesteld in de Metropoolregio Amsterdam. Wij zijn als platform blij en trots dat het gedachtengoed van het MPvE wordt omarmd. Tijd om de balans op te maken: hoe zijn deze documenten ontvangen en gebruikt? Welke factoren zorgen voor een succesvolle MPvE en wat zijn de aanbevelingen voor de toekomst?

In 2020 werden proef-MPvE’s opgesteld voor gebiedsontwikkelingen in Zaanstad en Almere. Later volgden MPvE’s in Amstelveen, Amsterdam, Purmerend en Haarlemmermeer. Voor deze evaluatie hebben we gesproken met alle projectleiders van de MPvE’s die in samenwerking met het MRA-platform zijn opgesteld en verschillende andere partners.

De belangrijkste inzichten

Een MPvE zorgt er inderdaad voor dat mobiliteit integraal en vroegtijdig wordt meegenomen. Ook uitgangspunten voor nieuwe mobiliteitsconcepten zoals deelmobiliteit worden bijna altijd standaard meegenomen door het STOMP-principe (stappen, trappen, openbaar vervoer, mobiliteitsdiensten, privéauto) als kapstok te gebruiken.

De gebiedsontwikkelingen waarvoor de MPvE’s zijn opgesteld, lopen uiteen van het ontwikkelen van een nieuwbouwwijk aan de rand van een stad tot herontwikkeling in de stad zelf. Dit maakt veel uit voor het proces en eindproduct van een MPvE. Zo maakt het uit of de gemeente grondeigenaar is of niet, en hoeveel stakeholders er betrokken zijn in het proces. De afgelopen jaren is er wel een stijgende lijn te zien in de structuur en bruikbaarheid van de MPvE’s.

Ook zien we dat MPvE’s na afronding anders gebruikt worden. Het MPvE in Purmerend is het eerste MPvE dat door de politiek vastgesteld is. Bij andere MPvE’s zien we dat de uitgangspunten worden meegenomen in kavelpaspoorten of andere stedenbouwkundige kaders.

Soms valt het ambitieniveau van de MPvE’s tegen. In de praktijk blijkt het lastig om ambities voor nieuwe mobiliteitsconcepten vast te leggen in ruimtelijke uitgangspunten. Of passen deze ambities niet bij de doelgroep of ander gemeentelijk beleid.

De timing in het planproces van de MPvE’s is van groot belang. Voor de MPvE’s die zijn opgesteld toen de meeste stedenbouwkundige kaders al vastlagen, was het lastiger om ambitieuze eisen en wensen op te nemen dan voor MPvE’s die zijn opgesteld als er nog veel open eindjes zijn.

Ondanks dat het een intensief proces is, vinden alle betrokkenen het proces om tot een MPvE te komen waardevol. Als meerwaarde noemen zij vooral het vroegtijdig in gesprek gaan over mobiliteit met ontwikkelaars, grondeigenaren, de provincie en Vervoerregio Amsterdam. Tegelijkertijd is het na afronding van een MPvE nog een zoektocht wat de logische vervolgstappen zijn. Wel geven bijna alle betrokkenen aan dat zij bij toekomstige projecten weer een MPvE op willen stellen.

Aanbevelingen

Op basis van de inzichten die we hebben opgedaan, kunnen we de volgende aanbevelingen doen:

• Het opstellen van een MPvE heeft de grootste meerwaarde als de ruimtelijke kaders voor een gebiedsontwikkeling nog niet vastliggen;
• Stem voor de start van een MPvE duidelijk het doel van het eindproduct vast;
• Zorg voor een goed leesbaar eindproduct, ook voor de mensen die niet betrokken zijn geweest;
• Schrijf eisen en wensen rondom smart mobility zo concreet mogelijk op. Argumentatie voor de gemaakte keuzes is cruciaal om ontwikkelaars of de politiek goed mee te nemen;
• Het politiek vaststellen van het MPvE zorgt voor borging en draagvlak in het verdere planproces;
• Indien nodig: breng flexibiliteit in het product aan en werk met scenario’s;
• Denk ook goed na over hoe je verschillende stakeholders kunt betrekken;
• Vergeet logistiek niet mee te nemen in het MPvE. Betrek waar mogelijk ook collega’s met expertise op dit gebied.

Hoe nu verder?

Voor het MRA-platform Smart Mobility en haar partners zijn deze uitkomsten waardevol om de koers rondom gebiedsontwikkeling en het platform aan te kunnen scherpen. Samen met de Vervoerregio en Provincie Noord-Holland blijven we het gebruik en de borging van MPvE’s aanjagen. Met de inzichten uit de evaluatie gaan we onze leidraad gebiedsontwikkeling actualiseren.

Ook gaan we aan de slag met het ontwikkelen van een MPvE voor kleinere gebiedsontwikkelingen. We zien dat het proces om te komen tot een MPvE bij dit soort ontwikkelingen niet in verhouding staat tot de grootte van de opgave. In de ideale situatie moeten gemeenten dit zelf kunnen gaan uitvoeren.

Ben je benieuwd naar alle inzichten en aanbevelingen? Lees dan de samenvatting van de evaluatie.

Wil je meer weten over Mobiliteitsprogramma’s van Eisen of Smart Mobility en gebiedsontwikkeling? Stuur een mail naar smartmobility@vervoerregio.nl