Het is te druk in Amsterdam. De foodlogistiek moet daarom efficiënter en duurzamer ingericht worden. Om dat te bereiken, is de Future Food Logistics Challenge gestart. Grote en kleine ondernemers worden uitgedaagd om met slimme oplossingen te komen.
De challenge is een initiatief van de Vervoerregio Amsterdam, de Hogeschool van Amsterdam (HvA), Platform Logistiek 020 en Bidfood. Kees-Willem Rademakers is docent en onderzoeker logistiek bij de HvA en coördinator van de challenge. ‘Het is een manier om bedrijven in de foodlogistieke sector – zoals voedseldistributiecentra, horecaondernemers en verpakkingsbedrijven – aan te zetten tot verduurzaming en innovatie,’ legt hij uit. ‘We zien dat er veel initiatieven zijn op dit vlak, vooral van grote bedrijven. Maar die kennis wordt niet of nauwelijks gedeeld. Zeker niet met de duizenden midden- en kleinbedrijven in deze sector. Met onze challenge willen we bestaande projecten aan elkaar koppelen en grote én kleine bedrijven aansporen tot transitie.’
Op naar een veilige en schone stad
En dat is hard nodig, weet Rademakers: ‘Amsterdam heeft echt grote problemen met logistiek en uitstoot. Het is simpelweg te druk op de weg. De foodlogistiek is verantwoordelijk voor een derde van alle voertuigbewegingen in de stad. Daarbij wordt de stad steeds meer van de voetganger en de fietser – die gaan slecht samen met vrachtverkeer. Ook de infrastructuur van deze stad is kwetsbaar. Zo zijn er bruggen en kades in Amsterdam met verrotte fundamenten waardoor zware voertuigen daar niet mogen rijden. Efficiënte logistiek draagt bij aan een veilige, schone en leefbare stad.’
Vraag om innovatieve oplossingen
Maar de oplossing is niet eenvoudig. Foodlogistiek is hartstikke ingewikkeld, aldus Rademakers. ‘Het product is vaak vers en moet dan dezelfde dag nog worden geleverd. Het vervoer moet aan hoge kwaliteitseisen voldoen. De producten zijn divers en dus ook de verpakkingen: van rolcontainer tot krat. Er zijn zo’n vijfduizend horecazaken in de stad, die wekelijks gemiddeld veertien keer worden bevoorraad. Een horecaondernemer wil graag net wat anders hebben dan zijn concurrent – bijvoorbeeld die ene speciale soort rucola – waardoor het een heel gefragmenteerde markt is en er dus veel losse dingen worden besteld bij verschillende bedrijven. Dit zorgt ervoor dat je niet zomaar alles in één busje kunt stoppen en de stad kunt inrijden. De vraag om innovatieve oplossingen is groot.’
Nul emissie door stadslogistiek
Grote partijen als McDonalds hoef je veelal niks meer uit te leggen op het gebied van slimme logistiek, weet Rademakers: ‘Zij hebben enorm gestroomlijnde processen. Bij vrachtwagens van groothandels zitten zo’n acht zendingen en dan zit de vrachtwagen ook echt vol. Maar bij kleine horecaleveranciers is het een ander verhaal. Zij zijn goed voor 70% van de circa dertigduizend ritten die wekelijks de horeca in de stad bevoorraden. Gemiddeld hebben deze kleinere leveranciers een of twee zendingen in de stad, en dan gaan ze die stad weer uit. Hierdoor is horecalogistiek na bouwlogistiek de grootste logistieke stroom, goed voor circa 25% van alle stadslogistiek. Het aantal voertuigbewegingen moet omlaag. De Metropoolregio Amsterdam heeft als doel nul emissie door stadslogistiek vanaf 2025. Om dat doel te behalen, moeten we ons nu echt richten op de kleine ondernemers.’
Begin van de transitie
Want veel kleine ondernemers in de foodlogistiek staan nog aan het begin van de transitie. Rademakers: ‘De meeste ondernemers bestellen per e-mail, WhatsApp of een website. Maar ik ken ook ondernemers die nog per fax bestellen. En de overgang naar elektrisch vervoer brengt andere problemen met zich mee. Vooral voor leveranciers die sporadisch in de stad moeten zijn en waar bundeling niet mogelijk is. Zoals een ondernemer die elke week een halve dag in Amsterdam moet zijn, maar op den duur met zijn wagen de stad niet meer in mag. Wat moet hij dan? Een nieuwe vrachtwagen kopen of huren, voor die halve dag? Dat is te duur. Ook omdat hun bestaande voertuigen vaak nog lang niet zijn afgeschreven. Dit lijkt een klein probleem, maar het is de kern waarom kleine bedrijven nog niet meekomen. Ze kijken niet allemaal ver vooruit, of ze weten de informatie niet te vinden. Er ontbreekt bij veel kleine ondernemers basale kennis over elektrisch vervoer of de veranderende regels rondom stadslogistiek in Amsterdam. Met deze challenge proberen we daar verandering in te brengen. Onder andere door alle kennis en informatie te verzamelen op het online platform Logistiek020 en door deelnemers op de hoogte te houden via de nieuwsbrief.’
Aanmelden
Tot 1 januari 2022 kunnen bedrijven in de foodlogistieke sector hun slimme project aanmelden voor de challenge. Voorwaarden om mee te doen is dat het project moet starten in 2022 en dat het innovatief is. Bijvoorbeeld door de manier van samenwerken, de techniek of het vervoersmiddel. Voorbeelden zijn: een online platform voor vraag en aanbod, vervoer over water, vrachtfietskoeriers en speciale koelboxen. Komend jaar worden alle challenges gevolgd en beoordeeld op effectiviteit, duurzaamheid en schaalbaarheid. Studenten van de HvA, vanuit het Afstudeeratelier Stadslogistiek, bieden hierbij ondersteuning.
Echte winnaars
In december 2022 wordt de winnaar gekozen door een deskundige jury, onder leiding van Walther Ploos van Amstel, lector citylogistiek aan de HvA. ‘Het winnende project levert echt impact op, kan groter groeien, verwerft op een transparante manier data en heeft uiteraard een ijzersterke business case. Maar we hopen vooral dat de échte winnaars de midden- en kleinbedrijven in de regio zijn. Dat zij hiermee geholpen worden om zich voor te bereiden op de verandering in de stadslogistiek,’ aldus Rademakers.