In 2024 is de derde use-case van het onderzoeksprogramma XCARCITY vormgegeven: de Amsterdamse Zuidas. Een gebied volop in ontwikkeling. Hoe houd je dat leefbaar en bereikbaar? Tijdens een meeting met het XCARCITY-consortium werd het gebied verkend tijdens een rondleiding op locatie. Eind 2024 is deze use-case verder uitgewerkt tijdens de jaarlijkse design-meeting.

De Zuidas is een van de use cases van het onderzoeksprogramma XCARCITY. In tegenstelling tot Almere Pampus – het gebied waarvoor in oktober 2023 een ontwerpsessie werd georganiseerd – is Zuidas een stadsdeel dat al volop in ontwikkeling is. Terwijl Almere Pampus nog vanaf scratch ontwikkeld moet worden. Het verschil: bij Zuidas zal er een transitie moeten plaatsvinden van traditionele mobiliteitsoplossingen naar nieuwe. De derde use case, die later aan bod komt, betreft Merwehaven in Rotterdam, waar een oud haventerrein een nieuwe woonbestemming krijgt.

Brainstorm

Het XCARCITY-consortium – dat bestaat uit overheid, kennisinstellingen en marktpartijen die samenwerken aan de leefbare én bereikbare stad van de toekomst – kwam vorig jaar zomer bijeen op de Amsterdamse Zuidas om te brainstormen over mogelijke oplossingen voor een leefbaar en bereikbaar gebied. De deelnemers kregen een toelichting op alle ontwikkelingen die hier momenteel plaatsvinden en welke vraagstukken er nog liggen met betrekking tot die leefbaarheid en de bereikbaarheid die in het onderzoeksprogramma uitgewerkt kunnen worden.

Digital twins

Zuidas is nu een stadsdeel dat geldt als een typisch zakendistrict met veel autoverkeer en parkeerplekken. Maar met de huidige woningbouwopgave die ook hier geldt, neemt de druk op de aanwezige vierkante meters toe. Smart mobility kan bijdragen aan de leefbaarheid en bereikbaarheid van dit stadsdeel. Met behulp van digital twins kan XCARCITY bepalen welke mobiliteitsoplossingen effectief zijn.

Twee uitdagingen

Tijdens een presentatie lieten Barry Ubbels van de gemeente Amsterdam en onze eigen thematrekker Smart Infra Maarten Peters zien welke prioriteiten er zoal bij de Zuidas liggen. En ze toonden hoe het team van XCARCITY daar een werkplan voor kan maken. Daarbij onderscheidden ze twee uitdagingen:

• Hoe kunnen we Zuidas ondersteunen bij de mobiliteitstransitie?
• Welke tooling kunnen we met XCARCITY ontwikkelen om de besluitvorming te ondersteunen?

Maarten: ‘Tijdens het middagprogramma hebben we gekeken wat er allemaal al ligt aan mogelijke oplossingen. En met welke stappen wij als consortium daarop kunnen aanhaken of inzetten. Ook hebben we gekeken naar de werkpakketten en met welke onderdelen we al kunnen starten. Zo zagen we bijvoorbeeld dat de digital twin voor dit gebied waarschijnlijk beter op een andere schaal werkt: een schaal op persoonsniveau in plaats van gebiedsniveau.”

Ontwerpsessie

Op 19 november 2024 organiseerde XCARCITY een ontwerpsessie bij AMS Institute. Een belangrijk sessie die is gericht op het bevorderen van digital twins ter ondersteuning van smart oplossingen voor autoluwe wijken. Tijdens die ontwerpsessie lag de nadruk op het gezamenlijk ontwerpen van indicatoren en digital twins gericht op twee use-cases van het programma: Almere Pampus en Amsterdam Zuidas. De deelnemers konden zich hierbij verdiepen in de indicatoren voor elk gebruiksscenario. In de use-case Zuidas werd ingegaan op welke waarde digital twins bieden bij het ondersteunen van besluiten over de inrichting van de openbare ruimte voor fietsers en voetgangers. Het was een geslaagde dag vol samenwerking en inzichtelijke discussies in het XCARCITY-programma.

Afscheid

De resultaten van die ontwerpsessie zullen later via de kanalen van de Vervoersregio Amsterdam (VRA) worden gedeeld. De VRA neemt binnenkort dit project namelijk over van het MRA-platform Smart Mobility. In 2025 gaat het programma verder met de eerste studieresultaten vanuit de werkpakketten. Die resultaten dienen als input voor digital twins die  vervolgens inzicht geven in, en ondersteuning bieden bij het vormgeven van de mobiliteitstransitie binnen de use-cases.

Op de website van XCARCITY kun je zien wat deze organisatie allemaal doet.