De Kalverstraat in Amsterdam en het strand bij Zandvoort zijn het toneel van de eerste twee proeven van Scale Up. Dit is een innovatief samenwerkingsprogramma van het MRA Platform Smart Mobility (provincies Noord-Holland en Flevoland, Gemeente Amsterdam en Vervoerregio Amsterdam) met de markt. Hiermee wordt onderzocht hoe we bezoekersstromen kunnen voorspellen en met gerichte acties en maatregelen bezoekers te spreiden in (aankomst)tijd, routes en modaliteit, zodat het niet te druk wordt op bepaalde plekken. We vragen projectleider Anja Reimann wat zij verwacht van het programma en wat deze samenwerking zo innovatief maakt.
Testen in Zandvoort en de Kalverstraat
Voor dit project is de normale manier van aanbesteden aan de kant geschoven en is gezocht naar samenwerkingsverbanden van marktpartijen die samen een totaaloplossing bieden voor datagebruik, voorspellen én beïnvloeden. Uit de dertien aanmeldingen zijn drie samenwerkingsverbanden van marktpartijen gekozen die door zijn naar de volgende ronde. In een plan van aanpak hebben de drie samenwerkingsverbanden uitgelegd hoe ze deze proeven willen aanpakken.
In de ontwikkelfase gaan de overheden, kennispartners en marktpartijen écht met elkaar aan de slag. Dit wordt een intensieve periode waarin de oplossingen worden getest en toegepast op twee verschillende (drukke) plekken. Dat zijn het strand in Zandvoort (zomermaanden) en de Kalverstraat in Amsterdam (vanaf september). Anja Reimann: “Die twee plekken zijn heel bewust gekozen. Drukke plekken die voor publiek toegankelijk zijn en waar allerlei gebruikers en vervoermiddelen bij elkaar komen. In Zandvoort en centrum Amsterdam heb je te maken met voetgangers, fietsers, parkerende auto’s en openbaar vervoer. En na corona komen daar ook weer de buitenlandse toeristen bij. Op deze plekken komt alles bij elkaar, de perfecte testomgeving voor ons dus.”
Nieuwe samenwerking
Wat de grote ontdekking van de proeven zal zijn is nog niet duidelijk, maar de winst van Scale Up zit hem volgens Reimann voor een groot deel verscholen in het proces. “Daar zit het innovatieve karakter van dit project. In ons inkooptraject hebben we vastgelegd dat oplossingen die bedacht worden tijdens de proeven heel snel opgeschaald kunnen worden naar de praktijk. We zitten dus niet vast aan lange testfases zonder perspectief. Daarnaast hebben we geregeld dat andere gemeentes binnen de Metropoolregio Amsterdam (MRA) de oplossing ook kunnen inkopen als we zien dat die goed werkt. Zo kunnen we echt een verschil maken in de regio. We hebben marktpartijen uitgedaagd om samen te werken vanaf de aanbestedingsfase, om daarna samen totaaloplossingen te bieden en deze als samenwerkende partijen uit te voeren. Dat vonden we vanaf de eerste minuut belangrijk.”
Flexibel opschalen
“Omdat dit een nieuwe manier van samenwerken is, waren er wel nog wat uitdagingen”, zegt Reimann. “Zowel vanuit de markt als bij de organiserende partijen. Als je snel wilt opschalen, moet dat pad van te voren bepaald zijn, maar het inkooptraject is bij elke overheid anders. Dat moesten we op elkaar afstemmen. Sommige eisen hebben we in het traject vast moeten leggen en we hebben ook een aantal spelregels geformuleerd voor de situaties die we nog niet helemaal van tevoren kunnen voorspellen. Dit komt de snelheid en flexibiliteit ten goede maar het vormt ook een risico. Als de ene marktpartij iets anders interpreteert dan de ander moet je aan tafel om een middenweg te vinden. Maar dat hoort wat mij betreft ook bij innoveren. Het ene moment gaat snel, het andere vereist wat meer aandacht en kost dus meer tijd.”
Korte lijntjes
Met de marktpartijen die het traject met succes doorlopen, sluiten de verschillende gemeentes en overheden uit de MRA een raamovereenkomst. Op dat moment liggen er beproefde oplossingen om bezoekersgedrag te voorspellen en te managen. Daar zitten andere organisaties ook om te springen. Zo profiteren uiteindelijk alle overheden binnen de MRA hiervan.
Reimann hoopt dat de nieuwe manier van samenwerking een blauwdruk is voor toekomstige samenwerkingen. “De lijntjes zijn nu kort, en dat willen we zo houden.
Meer informatie over Scale Up? Kijk hier.