In de afgelopen 35 jaar is de verzameling kabels en netwerkaansluitingen in Amsterdam uitgegroeid tot een onoverzichtelijke kluwen. Telefonie, reizigersinformatie, camerabeelden, intercom, centrale bedieningssystemen; alles had zijn eigen kabels en eigen leveranciers. Voor het metronetwerk in de stad komt daar nu een eind aan, met het Datanetwerk Metropoolregio Amsterdam. Een 24/7 bewaakt en beheerd netwerk dat alle mogelijke datagegevens snel, veilig en betrouwbaar kan transporteren.

De komst van de Noord-Zuidlijn was de aanleiding om ook het ICT-netwerk van de rest van het metronet te vervangen. De gemeente Amsterdam zag in die tijd in dat transport van data een stuk kritieke infrastructuur vergde, met meer toepassingsmogelijkheden dan alleen de metro. De afdeling Metro en Tram van de gemeente Amsterdam heeft de handschoen opgepakt en haalde alle oude aansluitingen weg om er één netwerk voor terug te plaatsen. Van dat netwerk kan nu elke partij binnen de gemeente Amsterdam gebruik maken.

De grote voordelen van het netwerk op een rij:

• Snel: per datasoort kan de gewenste snelheid worden afgestemd
• Veilig: het is een semi gesloten systeem waarop de gemeente precies weet wat er gebeurt. Alle ingangen zijn bewaakt en er is bijvoorbeeld maar één poort naar het internet, waardoor de gemeente goed kan scannen op virussen
• Betrouwbaar: er wordt gewerkt met verschillende servers die ook weer met elkaar in verbinding staan. Zodra er een server uitvalt, neemt een andere het over tot het defect verholpen is
• Eén centrale aanbieder van gegevenstransport die alle bestaande netwerken kan vervangen
• Eén contactpersoon
• Eén contract

Ron van Rijswijk is Asset Manager ICT Systemen bij de afdeling Metro en Tram van de gemeente Amsterdam. “De bedrading langs het oude metronet dateerde van de jaren zeventig. Daar moest je kabels, koppelingen en uitgangen aan elkaar vastknopen, dat werd compleet onbeheersbaar. Dus werd het tijd voor een generiek netwerk, dat hebben we voor het hele netwerk gedaan. Geschikt voor alle soorten data en voor iedereen die er iets mee wil doen, zolang het binnen de gemeente is, het netwerk is niet bedoeld voor commerciële partijen.”

Het primaire doel van het netwerk is het ‘vervoer’ van data voor alle informatiesystemen rondom de metro en de tram. Van de borden op de perrons tot de bediening van de liften en roltrappen en de informatie die wordt opgehaald bij de OV-chipkaart-poortjes en camerabeelden. De getransporteerde gegevens worden niet in het netwerk opgeslagen. “Dat is een bewuste keuze, het netwerk transporteert data alleen maar, we bekijken die data niet.”

Een van de grootste voordelen van het netwerk is de betrouwbaarheid en het beheer. “We kunnen het dag en nacht in de gaten houden en ingrijpen als er een storing is. Daarnaast is het een heel robuust ontwerp. We hebben een ingebouwde redundantie in het netwerk, dat betekent dat er overal dubbele verbindingen zitten. Als er midden in de nacht bijvoorbeeld een kabel breekt, dan draai ik me nog eens rustig om in bed in de wetenschap dat de verbinding nog steeds werkt. Sinds 2018 hebben we een beschikbaarheid gehad van 100 procent. We zijn dus constant in de lucht geweest, zonder fouten. Daar ben ik echt heel trots op.”

Een ander voordeel is de mogelijkheid om afspraken met leveranciers zelf te beheren. “Omdat het netwerk beheerd wordt door één partij, kunnen we snelle processen inrichten om afspraken te maken. Je hebt gewoonweg te maken met minder afdelingen en eigenaren én je vraagt mensen niet iets te doen waar ze geen verstand van hebben. Als we dit niet doen, ben je gedwongen met allerlei verschillende systemen te werken. Een tunnelbeheerder is geen beheerder van een datanetwerk. Het is zijn vak ook niet om data te beheren. Dan krijg je een wildgroei aan communicatieprotocollen voor data. Dat nemen we nu weg.”

De draden voor het netwerk zitten verwerkt in alle metrotunnels langs het Amsterdamse netwerk, maar ook in een aantal wegtunnels. “De communicatie tussen sommige tunnels en de verkeerscentrale loopt al via ons netwerk. Verder krioelt het in Amsterdam van de sensoren, ons netwerk heeft voldoende capaciteit om die allemaal te verwerken. Zo zijn we ook klaar voor de toekomst en alle slimme toepassingen die nog gaan ontstaan. Denk aan slimme bruggen, iVRI en dingen die we nu nog niet kunnen bedenken.”

Voor nu beperkt het netwerk zich nog tot Amsterdam. “Maar ik zie geen enkele reden waarom dat zo zou moeten blijven. Andere gemeenten kunnen dit idee in principe ook toepassen, daar helpen we graag bij. Zo maken we de regio nog verder toekomstbestendig.”

Kijk hier voor meer #SmartReads en een overzicht van alle #SmartThursday-sessies.

Meer weten over data? Neem contact op met onze data-expert Jasper Soetendal.

Meer weten over een slimme infrastructuur neem contact op met Martin Visser.